1. Thêi gian

"NhËp gia tïy tôc". Gi¶ sö ®èi t¸c cña b¹n tr×nh diÖn muén nöa giê trong mét cuéc häp quan träng, mØm c­êi nh­ng kh«ng cã lý do ®Õn muén. LiÖu b¹n cã thÝch nghi ®­îc víi t¸c phong tïy tiÖn vÒ thêi gian cña anh ta trong buæi gÆp lÇn tíi kh«ng? DÜ nhiªn lµ kh«ng, ®Æc biÖt khi b¹n lµ ng­êi b¸n hµng. Trªn kh¾p thÕ giíi ngµy nay, kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ. NÕu b¹n ®Õn tõ nÒn v¨n hãa t«n thê thêi gian nh­ B¾c Mü, ®i muén cho thÊy kh«ng t«n träng ng­êi mua hµng tiÒm n¨ng cña b¹n. Vµ ng­êi Italia kh¸ nh¹y c¶m víi vÊn ®Ò t«n träng vµ danh dù.

Thay vµo ®ã, ph¶n øng thÝch hîp ®èi víi sù chËm trÔ lµ më cÆp cña b¹n ra vµ xö lý nh÷ng c«ng viÖc ®ang chÊt ®èng lªn b¹n. BiÕn thêi gian chê ®îi thµnh thêi gian lµm viÖc. §èi t¸c kinh doanh cña b¹n ch¾c h¼n kh«ng cã ý xóc ph¹m b»ng c¸ch ®Õn muén chót Ýt. Ch¼ng qua lµ thêi gian ®ã cã thÓ mang nghÜa kh¸c nÕu b¹n ®i vÒ phÝa nam ch©u ¢u.

2. TÇm quan träng cña ViÖc tiÕp xóc Trùc diÖn

C­ xö nh­ nh÷ng ng­êi ë ®Þa ph­¬ng: ®ã lu«n lµ ph­¬ng ch©m hîp lý. VÝ dô, ng­êi Italia ®Æc biÖt thÝch tiÕn hµnh nh÷ng cuéc kinh doanh quan träng trùc diÖn h¬n lµ th«ng qua ®iÖn tho¹i, fax hoÆc E-mail. Cho dï mua, b¸n hoÆc ®µm ph¸n mét liªn doanh, b¹n sÏ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt h¬n nÕu t«n träng vÊn ®Ò nµy.

3. T¹o dùng Mèi quan hÖ

VÊn ®Ò t¹o dùng mèi quan hÖ còng t­¬ng tù nh­ vËy. Trong khi ng­êi Mü vµ nhiÒu ng­êi B¾c ¢u muèn ®i th¼ng vµo c«ng viÖc, ng­êi Italia l¹i muèn biÕt vÒ b¹n tr­íc. Hä thÝch t¹o mèi quan hÖ c¸ nh©n tr­íc khi ®i vµo vÊn ®Ò chÝnh.

Chóng ta kh«ng nãi ®Õn cuéc nãi chuyÖn chØ mét vµi phót. ë Italia, ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian h¬n ®Ó biÕt vÒ ®èi t¸c cña b¹n ... mÆc dï mét ®Üa m× ngon lµnh vµ vµi cèc r­îu vang cã thÓ thóc ®Èy tiÕn tr×nh. Uèng r­îu vµ ¨n tèi lµ phÇn chñ chèt cña khung c¶nh kinh doanh ë ®©y. Do vËy b¹n h·y th­ th¶, ®õng sèt ruét. B¹n sÏ c¶m thÊy thùc sù vui thÝch khi nhËp gia tïy tôc.

4. Nghi thøc lµm viÖc

Trang phôc

C¸ch thøc chóng ta mÆc trong cuéc gÆp kinh doanh còng cÇn ph¶i t­¬ng quan víi c¸ch ng­êi Italia mÆc. C¸c th­¬ng gia Italia cã trang phôc kiÓu c¸ch vµ thanh lÞch, bëi kh¸i niÖm ngo¹i h×nh ®Ñp (la bella figura). Milan vµ Florence n»m trong nh÷ng thñ ®« thêi trang cña ch©u ¢u. Ngo¹i h×nh bªn ngoµi cña mét ng­êi ph¶n ¸nh gi¸ trÞ bªn trong cña ng­êi ®ã. Do vËy, chóng ta thÓ hiÖn sù t«n träng ®èi víi ®èi t¸c kinh doanh cña chóng ta b»ng c¸ch mÆc thÝch hîp.

C¸ch thøc x­ng h«

Mét c¬ héi kh¸c ®Ó lµm theo tËp tôc ®Þa ph­¬ng lµ h×nh thøc x­ng h«. Ch¼ng h¹n, mét sè ng­êi B¾c Mü vµ Scandinavi kh«ng kiÓu c¸ch th­êng bÞ nhÇm lÉn bëi sù nång nhiÖt vµ th©n thiÖn cña ng­êi Italia vµ chuyÓn qu¸ nhanh sang c¸ch x­ng h« b»ng tªn gäi. Nh­ng trong m«i tr­êng kinh doanh, theo lÖ th­êng b¾t ®Çu gäi bÊt cø häc hµm häc vÞ hoÆc t­íc vÞ danh dù nµo cã thÓ ®­îc tr­íc tªn hä cña ng­êi ®ã.

NÕu Giorgio Bianchi cã v¨n b»ng ®¹i häc, x­ng h« víi «ng ta lµ Dottore Bianchi. Kü s­ ®­îc gäi lµ Ingegnere, luËt s­ lµ Avvocato vµ nh÷ng ng­êi ë ®Þa ph­¬ng cã vÞ trÝ quan träng cã thÓ gäi lµ Commendatore.

Khi nµo th× b¹n nªn b¾t ®Çu gäi th­¬ng gia Italia ®· quen thuéc b»ng tªn gäi cña hä? Ngay sau khi hä mêi b¹n gäi nh­ vËy.

C¸ch x­ng h«

¤ng - Sig./Signor

Bµ - Sig.ra/Signora

C« - Sig.na/Signorina

(¤ng) b¸c sÜ hoÆc häc vÞ trªn ®¹i häc - Dr./Dott./Dottore

(Bµ) b¸c sÜ hoÆc häc vÞ trªn ®¹i häc - D.ssa/Dott.ssa/Dottoressa

Kü s­ - Ing./Ingegnere

KiÕn tróc s­ - Arch./Architetto

LuËt s­ - Avv./Avvocato

¤ng gi¸o s­ - Prof./Professore

Bµ gi¸o s­ - Prof.ssa/Professoressa

Ngµi (tr©n träng) - On./Onorevole

¤ng - Cav./Cavaliere del Lavoro

Ngµi - Comm./Commendatore

C¶ Cav. vµ Comm. ®Òu lµ danh hiÖu do Tæng thèng trao tÆng. Hai danh hiÖu nµy ®Òu chØ ng­êi cã vÞ trÝ cao.

L­u ý: Ng­êi Italia ­a h×nh thøc vµ cã c¸ch x­ng h« lÞch sù vµ th©n t×nh. Tr¸nh gäi tªn ng­êi chõng nµo ch­a cã mèi quan hÖ th©n thiÕt vµ chØ gäi khi hä ®Ò nghÞ chuyÓn sang gäi tªn ng­êi. Còng cÇn l­u ý r»ng ng­êi Italia th­êng gäi tªn hä tr­íc, vÝ dô ¤ng Rossi Tiziano - th× Tizinano lµ tªn ng­êi.

Giao tiÕp b»ng lêi

Cßn mét sè tr­êng hîp kh¸c trong ®ã sÏ an toµn h¬n nÕu l­u ý ®Õn phong tôc ®Þa ph­¬ng trong khi vÉn g¾n víi thãi quen c­ xö cña riªng b¹n. §µm ph¸m ë R«m hay ë Naples th­êng ®i ®Õn chç lµ mäi ng­êi sÏ ®­îc tù do ®èi tho¹i. Ng­êi Italia lµ ng­êi ¨n nãi rÊt h¨ng h¸i vµ cëi më. Hä cßn nghÜ rÊt nhanh vµ cã thÓ hiÓu ®­îc b¹n s¾p nãi c¸i g× tr­íc khi b¹n nãi xong. Vµ hä th­êng xen vµo ®¸p l¹i b¹n trong khi b¹n vÉn ®ang nãi.

ë Italia, khi ®iÒu khiÓn mét cuéc häp gi÷a ng­êi ®Þa ph­¬ng vµ ng­êi B¾c Mü hoÆc B¾c ¢u, chñ täa th­êng ph¶i kiÒm chÕ c¸c ®ång nghiÖp ng­êi Italia, v× nhiÒu ng­êi n­íc ngoµi cho lµ bÊt lÞch sù khi bÞ ng¾t gi÷a chõng. NÕu b¹n ph¶n øng l¹i b»ng c¸ch cè g¾ng nãi ¸t nh÷ng ng­êi ®Þa ph­¬ng, mäi viÖc sÏ nhanh chãng trë nªn kh«ng kiÓm so¸t ®­îc. Do ®ã, trong tr­êng hîp nµy, chóng ta nªn ngåi víi th¸i ®é mµ chóng ta ®­îc d¹y lµ lÞch sù.

Giao tiÕp kh«ng b»ng lêi

Kho¶ng c¸ch giao tiÕp

Khi chØ cã hai ng­êi trong mét thang m¸y ë Italia th× hä ®øng gÇn víi nhau. Thùc tÕ trong c¶ khi kinh doanh vµ trong x· héi, ng­êi Italia thÝch ®øng t­¬ng ®èi gÇn víi ®èi t¸c, ®iÒu nµy cã thÓ lµm bèi rèi nh÷ng vÞ kh¸ch cã ý nghÜ vÒ kho¶ng c¸ch lín khi giao tiÕp. Khi ®· th©n thiÖn, ng­êi Italia c¶m thÊy kh«ng tho¶i m¸i víi kho¶ng c¸ch mét s¶i tay.

C¸ch «m h«n

Khi c¸c nhµ ®µm ph¸n ®Õn Italia th­êng thÊy ng­êi Itaila «m h«n, tuy vËy kh«ng nªn «m vµ h«n hä tr­íc. §îi cho ®èi t¸c cña b¹n b¾t ®Çu vµ ph¶n øng l¹i víi c¸ch thøc tho¶i m¸i.

C¸c th­¬ng gia ®Õn tõ nh÷ng nÒn v¨n hãa kÝn ®¸o nh­ B¾c ¢u vµ §«ng ¸ nªn thÊy r»ng viÖc «m h«n nµy lµ ph¶n ¸nh sù nhiÖt t×nh cña ng­êi Latinh vµ tù chuÈn bÞ s½n sµng. Ng­êi nµo mµ co l¹i khi tiÕp xóc nh­ vËy cã thÓ bÞ coi lµ l¹nh lïng, kh«ng th©n thiÖn hoÆc kiªu ng¹o.

C¸ch nh×n

Mét vÝ dô n÷a vÒ c¸ch c­ xö lµ c¸ch nh×n. ë Italia, c¸ch nh×n th¼ng chøng tá chóng ta ®ang quan t©m ®Õn vÊn ®Ò ng­êi kia nãi, trong khi ®ã nÕu nh×n kh«ng liªn tôc cho thÊy thiÕu quan t©m. SÏ lµ lÞch sù nÕu nh×n th¼ng liªn tôc qua bµn héi nghÞ trong khi ®µm ph¸n víi ng­êi Italia.

Cö chØ

Cã thÓ viÕt c¶ mét cuèn s¸ch vÒ ng«n ng÷ cö chØ cña ng­êi Italia. ThËt may m¾n lµ c¸c nhµ ®µm ph¸n Italia th­êng cã xu h­íng kiÒm chÕ m×nh khi tiÕn hµnh giao dÞch víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. Còng kh«ng ®óng khi mét ng­êi Italia víi hai tay bÞ buéc sau l­ng kh«ng nãi ®­îc g×.

§Õn th¨m nhµ cña ng­êi Italia

B¹n nªn ®Õn muén 5-10 phót.

SÏ thÝch hîp h¬n nÕu mang mét chót quµ nhá. Hoa hoÆc s«-c«-la lµ nh÷ng lùa chän tèt nhÊt. Nªn tr¸nh xa hoa hång vµ hoa cÈm ch­íng.

Kh«ng nªn qu¸ ca ngîi ng«i nhµ cña hä. Tèt nhÊt lµ cã nh÷ng nhËn xÐt trong ®ã b¹n ®Æt m×nh vµo vÞ trÝ cña ng­êi chñ nhµ sèng ë khu vùc ®ã. Ch¼ng h¹n, nÕu ng«i nhµ gÇn ®­êng quèc lé cao tèc, b¹n cã thÓ nhËn xÐt r»ng ch¾c h¼n cã nhiÒu tiÕng ån ë ®©y.

Nªn nhí r»ng thiªn nhiªn vµ v¨n hãa lµ phÇn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña ng­êi Italia. NÕu b¹n nªu ra ®­îc cµng nhiÒu ®iÒu kú diÖu cña Italia th× cµng tèt.

TÝnh côc bé ®Þa ph­¬ng

Khi lùa chän tu©n thñ phong tôc tËp qu¸n cña ®Þa ph­¬ng b¹n sÏ gÆp ph¶i sù phøc t¹p víi nh÷ng kh¸c biÖt râ nÐt vÒ v¨n hãa ë b¸n ®¶o nµy. B¹n sÏ nghe ng­êi ta nãi: "Cã 57 triÖu d©n trªn ®Êt n­íc nµy, nh­ng kh«ng cã mét ng­êi Italia nµo c¶". §ã lµ sù c­êng ®iÖu v× nhiÒu ng­êi d©n xem m×nh tr­íc hÕt lµ ng­êi Florence, Milan, Venice, R«m, Calabrese, Sicily, .... vµ sau ®ã míi lµ ng­êi Italia.

Chiªu ®·i

Cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt ®¸ng kÓ vÒ kiÓu c¸ch gi÷a miÒn B¾c c«ng nghiÖp hãa vµ miÒn Nam truyÒn thèng vµ tho¶i m¸i h¬n. CÇn ®iÒu chØnh c¸ch c­ xö cña b¹n cho thÝch hîp.

Bµn viÖc kh«ng ®­îc tiÕn hµnh trong b÷a s¸ng, nh­ng cã thÓ chÊp nhËn vµo b÷a tr­a. B÷a tr­a lµ b÷a ¨n chÝnh trong ngµy, b¾t ®Çu tõ 1 giê chiÒu vµ th­êng kÐo dµi 2 hay 3 tiÕng. B÷a tèi th­êng tõ 8 ®Õn 10 giê tèi, cã thÓ sím h¬n ë nh÷ng thµnh phè nhá. TiÕn hµnh ®µm ph¸n kinh doanh vµo b÷a tèi cã thÓ chÊp nhËn ®­îc chØ khi kh«ng cã vî/ chång tham dù vµ do chñ nhµ tæ chøc.

Chiªu ®·i kh¸ch diÔn ra chñ yÕu t¹i c¸c nhµ hµng sang träng trõ tr­êng hîp ë møc ®é cao nhÊt khi chñ nhµ cã nhµ vµ cã ng­êi néi trî thÝch hîp th× kh¸ch ®­îc mêi tíi nhµ dù chiªu ®·i. C¶ vî lÉn chång th­êng ®­îc mêi cïng ®­îc ®Õn nhµ dù tiÖc. Nãi c¸ch kh¸c lµ kh¸ch mêi chØ ®­îc ®i cïng víi vî hoÆc chång m×nh.

S¾p ®Æt chç ngåi

ViÖc s¾p xÕp chç ngåi cÇn ®­îc l­u ý. VÞ kh¸ch danh dù lµ nam ®­îc ngåi phÝa bªn ph¶i cña n÷ chñ nhµ, vÞ kh¸ch nam tiÕp theo ngåi bªn tr¸i cña n÷ chñ nhµ. VÞ kh¸ch danh dù lµ n÷ ngåi phÝa bªn tr¸i cña nam chñ nhµ vµ vÞ kh¸ch n÷ tiÕp theo ngåi bªn ph¶i cña nam chñ nhµ.

Héi tho¹i

NhiÒu th­¬ng gia ng­êi Italia kh«ng biÕt tiÕng Anh, nh­ng cã thÓ nãi ®­îc tiÕng Ph¸p. Nh÷ng nç lùc nãi tiÕng Italia cña b¹n sÏ ®­îc hoan nghªnh, v× vËy nªn häc Ýt nhÊt lµ nh÷ng c©u c¬ b¶n.

Dïng tªn hä mét c¸ch trang träng; chØ cã ®ång nghiÖp vµ b¹n bÌ th©n míi dïng tªn gäi.

TÊt c¶ nh÷ng ng­êi tèt nghiÖp ®¹i häc ®Òu cã danh hiÖu vµ hä th­êng muèn b¹n gäi b»ng danh hiÖu nµy. Khi kh«ng ch¾c ch¾n vÒ danh hiÖu, nªn x­ng h« víi ng­êi ®ã lµ Dottore. ThËm chÝ nÕu kh«ng cã b»ng cÊp, mét ng­êi cã cña c¶i ë Italia sÏ ®­îc gäi lµ Dottore.

Sè nhiÒu lÞch sù cho "«ng/bµ", thÓ 'lei', th­êng ®­îc sö dông khi giao tiÕp víi nh÷ng ng­êi lín tuæi hoÆc trong tæ chøc cã quan niÖm râ rµng vÒ thø bËc. 'Tu' cã thÓ dïng víi ®ång nghiÖp ngay khi b¹n biÕt hä, nh­ng chØ sau khi ng­êi lín tuæi h¬n gîi ý b¹n thay ®æi c¸ch gäi. Khi kh«ng ch¾c ch¾n, dï thÕ nµo, lu«n dïng 'lei'.

Cö chØ lµ mét phÇn quan träng ®Ó thÓ hiÖn m×nh. Giao tiÕp mµ kh«ng cã mét ®iÖu bé nµo lµm cho b¹n trë nªn nh¹t nhÏo, kh«ng cã g× thó vÞ vµ kh«ng ®¸ng quan t©m.

Th¶o luËn nh÷ng chñ ®Ò ngoµi kinh doanh ch¼ng h¹n nh­ triÕt häc, nhÊt lµ khi b¾t ®Çu mèi quan hÖ, cã vai trß thiÕt yÕu trong viÖc t¹o dùng vµ duy tr× mèi quan hÖ ®ã. NÕu b¹n cã quan hÖ th©n t×nh, kinh doanh sÏ tr«i ch¶y h¬n.

Kh«ng nªn nãi vÒ kinh doanh trong bÊt kú mét t×nh huèng x· héi nµo khi cã c¶ vî/chång tham dù; nÕu kh«ng cã mÆt vî/chång, nªn

theo sù dÉn d¾t cña chñ nhµ.

C¸ch thøc ë bµn ¨n

Khi dïng kiÓu ¨n tèi cña lôc ®Þa, cÇm dÜa tay tr¸i, dao tay ph¶i. §Ó tay trªn mÆt bµn; kh«ng bao giê ®Ó tay trong lßng m×nh.

Khi ®­îc phôc vô kiÓu Ph¸p, nhí ®Ó dông cô phôc vô l¹i ®óng chç ®Ó ng­êi tiÕp theo dÔ dµng dïng nã. DÜa ë bªn tr¸i, th×a ë bªn ph¶i, c¸n nh« ra ngoµi mÐp khay ®ùng kho¶ng 1 inch. R¨ng cña dÜa ph¶i ngöa lªn; lßng th×a ph¶i óp xuèng vµ n»m ngang qua dÜa.

ChØ dïng dÜa ®Ó ¨n m×. ChØ cã trÎ nhá ®ang häc cÇm th×a dÜa míi dïng c¶ th×a vµ dÜa ®Ó ¨n m×. Kh«ng ®­îc vµnh ®Üa ®Ó c¾t m×; quÊn m× vßng quanh dÜa. ChØ dïng dÜa ¨n salad.

Chóc r­îu

§õng tõ chèi lo¹i r­îu vang ®· ®­îc lùa chän hÕt søc cÈn thËn; ®Ó cho chñ nhµ rãt r­îu. ChØ nhÊp vµi híp vµ ®Ó nguyªn cèc ®Çy nÕu b¹n kh«ng muèn uèng. Khi chØ cã r­îu vang cho b÷a ¨n ®¬n gi¶n, th× tõ chèi lµ cã thÓ chÊp nhËn ®­îc.

Chñ nhµ cã thÓ chóc r­îu ®ãn kh¸ch hoÆc khi mãn tr¸ng miÖng vµ s©m panh ®­îc phôc vô vµo cuèi b÷a ¨n. Kh¸ch nªn chóc l¹i víi mét chót r­îu ®Ó ®¸p lÔ.

TiÕp kh¸ch

H·y cè g¾ng giµnh lÊy hãa ®¬n thanh to¸n Ýt nhÊt lµ mét lÇn khi b¹n ¨n tèi, tuy vËy ®õng bao giê kh¨ng kh¨ng ®ßi tr¶ tiÒn. Chñ nhµ ng­êi Italia cña b¹n sÏ nghÜ lµ bÊt lÞch sù nÕu kh«ng cho phÐp anh ta chiªu ®·i b¹n trªn m¶nh ®Êt quª h­¬ng cña m×nh. Thay vµo ®ã, kh¼ng ®Þnh r»ng b¹n ®­îc phÐp mêi l¹i ®ång nghiÖp Italia ®ã khi anh ta ®Õn ViÖt Nam vµ ®ång thêi göi thiÕp c¶m ¬n b¹n.

Nh÷ng ®iÒu nªn vµ kh«ng nªn

"La bella figura", kh¸i niÖm vÒ diÖn m¹o, lµ mét phÇn chØ ®Æc ®iÓm cña nÒn v¨n hãa Italia. Nh÷ng nhµ kinh doanh Italia ¨n mÆc rÊt trang nh·. Cµng cã vÞ trÝ qu¶n lý cao, cµng cÇn cã diÖn m¹o ®Ñp h¬n. Nãi mét c¸ch nghiªm tóc, diÖn m¹o cña b¹n ph¶i g©y Ên t­îng t­¬ng xøng. Complª mµu sÉm cho nam vµ v¸y cæ ®iÓn hoÆc complª cho n÷ sÏ lµm cho ng­êi ta cã c¶m t­ëng tèt. ë thµnh phè, mäi ng­êi th­êng mÆc nghiªm tóc h¬n. CÇn ph¶i mÆc ¸o kho¸c vµ th¾t cµ v¹t khi tíi c¸c kh¸ch s¹n vµ nhµ hµng lín.

Tr¸nh «m vµ h«n. B¾t tay khi gÆp mÆt vµ chµo t¹m biÖt. Nam giíi cã thÓ b¾t tay ®ång thêi n¾m lÊy khuûu tay. Phô n÷ cã thÓ ®­a tay ra tr­íc. TËp tôc h«n tay phô n÷ vÉn cßn ë Italia, nh­ng nªn nhí ®ã chØ lµ "c¸i h«n giã", kh«ng bao giê thËt sù ch¹m m«i vµo mu bµn tay.

§óng giê kh«ng ph¶i lµ thãi quen cña ng­êi Italia, nhÊt lµ trong c¸c cuéc gÆp x· giao. §õng ®Õn ®óng giê nÕu ®­îc chiªu ®·i ë nhµ riªng; cã thÓ chÊp nhËn ®­îc khi ®Õn muén nöa giê.

Dï chØ h¬i say còng bÞ ®¸nh gi¸ lµ c¸ch c­ xö tåi.

Th«ng lÖ boa

Qu¸n cµ phª vµ qu¸n r­îu

NÕu b¹n chiÕm c¶ bµn, 15% lµ møc boa thÝch hîp khi hãa ®¬n kh«ng bao gåm phÝ dÞch vô. NÕu b¹n uèng cµ phª ë qu¸n r­îu, boa 500 lia vµ thªm n÷a khi b¹n uèng r­îu hoÆc ¨n t¹i qu¸n r­îu.

Nhµ hµng

HÇu hÕt c¸c nhµ hµng ®Òu tÝnh phÝ dÞch vô 15-18%. Tuy nhiªn, b¹n nªn boa ng­êi phôc vô nÕu dÞch vô tèt. 5-10% gi¸ trÞ hãa ®¬n lµ møc hîp lý cho båi bµn. NÕu ng­êi rãt r­îu thùc sù lµm tèt, boa 5.000 ®Õn 10.000 lia. Ng­êi gi÷ quÇn ¸o th­êng ®­îc nhËn kho¶ng 1.000 lia. §«i khi nhiÒu ng­êi ®Ó cho ng­êi båi bµn thªm 1.000 lia mÆc dï hä kh«ng tr«ng chê ®iÒu ®ã.

Kh¸ch s¹n

Trong gi¸ trän gãi cña kh¸ch s¹n th× phÝ dÞch vô 15-18% ®· ®­îc tÝnh vµo ®ã. Tuy vËy, th«ng th­êng cã thÓ ®Ó l¹i tiÒn boa thËm chÝ khi ®· tÝnh phÝ dÞch vô. Ng­êi trùc tÇng cã thÓ ®­îc nhËn 1.500 lia mét tói ®å vµ ng­êi phôc vô phßng 1.000 lia/ngµy. NÕu ng­êi nµy lµm tèt, boa 3.000 lia/ngµy vµ ng­êi g¸c cöa th­êng gäi taxi cho b¹n cã thÓ ®­îc nhËn 1.000 lia. 1.000 ®Õn 2.000 lia lµ võa ph¶i ®èi víi dÞch vô ®Ëu xe hé.

Nh÷ng dÞch vô kh¸c

Taxi cã thÓ ®­îc nhËn 10% tiÒn boa. H­íng dÉn viªn du lÞch vµ l¸i xe ®­îc nhËn tèi thiÓu 2.000 lia/ ng­êi cho nöa ngµy ®i ch¬i. §i c¶ ngµy nªn boa 2.500 lia, hay 15% chi phÝ chuyÕn ®i. Ng­êi dÉn chç trong nhµ h¸t ®­îc nhËn 1.000 lia vµ h¬n n÷a trong nh÷ng buæi diÔn ®¾t tiÒn hoÆc buæi opera. Boa ng­êi coi tr¹m dÞch vô 1.000 lia hoÆc h¬n n÷a cho c«ng viÖc lau kÝnh xe, chØ ®­êng, .....

TÆng quµ x· giao

TÆng nh÷ng mãn quµ nhá th­êng lµ biÓu hiÖn sù c¶m kÝch. Nh÷ng mãn quµ thÝch hîp lµ nh÷ng thø liªn quan ®Õn v¨n phßng, ch¼ng h¹n nh­ bé bót viÕt vµ ®ång hå ®Ó bµn. Khi cÇn tÆng nh÷ng mãn quµ ®¾t tiÒn h¬n, cã thÓ c©n nh¾c tÆng ®å liªn quan ®Õn m¸y tÝnh nÕu b¹n biÕt ®èi t¸c cña m×nh ®ang cÇn chóng. §èi víi ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm, cã g¾ng t×m hiÓu xem ®èi t¸c cña b¹n thÝch dïng b¶n tiÕng Anh th«ng dông hay b¶n tiÕng Italia. NhiÒu ng­êi Italia s½n sµng dïng b¶n tiÕng Anh. Tr¸nh nh÷ng mãn quµ ®iÖn tö cã thÓ kh«ng dïng ®­îc víi tiªu chuÈn cña Italia.

TÆng quµ th©n thiÖn

§å trang trÝ nhµ lµ nh÷ng mãn quµ trang träng trong c¸c dÞp x· giao. Ng­êi Italia tù hµo vÒ lÞch sö hµng h¶i cña m×nh vµ thÝch tr­ng bµy ®å vËt tõ c¸c ®¶o xa ë n­íc ngoµi. V× vËy, ®å l­u niÖm hoÆc thñ c«ng cã thÈm mü tõ vïng hoÆc ®Êt n­íc cña b¹n lµ nh÷ng mãn quµ thÝch hîp. §å nghÖ thuËt nhá b»ng sø, pha lª còng lµ mãn quµ ®­îc ­a thÝch.

R­îu cña n­íc ngoµi kh«ng ph¶i lµ lo¹i quµ thÝch hîp. Ng­êi Italia nh¹y c¶m vÒ chÊt l­îng r­îu vang vµ r­îu m¹nh cña hä vµ cã thÓ ph¶n øng mét c¸ch tiªu cùc khi hä cho r»ng mãn quµ cña b¹n Èn ý lµ r­îu n­íc ngoµi ®­îc ­a thÝch h¬n.

Khi ®Õn th¨m Italia, b¹n cã thÓ nghe thÊy vÒ chÊt l­îng cña nhiÒu lo¹i r­îu vang kh¸c nhau. NÕu b¹n ®­îc tÆng r­îu vang Italia, b¹n nªn lÞch sù nhËn chóng dï b¹n kh«ng uèng r­îu.

Thêi ®iÓm vµ c¸ch thøc tÆng

Ýt nhÊt lµ ®Õn buæi gÆp thø hai víi chñ nhµ míi nªn tÆng quµ. NÕu b¹n ®· tõng nhiÒu lÇn liªn hÖ qua ®iÖn tho¹i hoÆc fax cã thÓ tÆng quµ sím h¬n.

Quµ tÆng nªn gãi l¹i. Göi kÌm mãn quµ nªn cã b­u thiÕp nhá víi vµi lêi ng¾n gän nh­: "T«i nghÜ ngµi cã thÓ dïng vËt nµy trong v¨n phßng cña m×nh", hoÆc "§©y lµ mãn quµ bæ sung vµo bé s­u tËp chÐn trµ b»ng sø rÊt ®Ñp cña ngµi".

Quµ tÆng nªn ®­a vµo ®Çu buæi gÆp. NÕu b¹n ®­îc mêi ®Õn nhµ riªng cã thÓ göi hoa ®Õn tr­íc cho vî cña chñ nhµ. §ång thêi mang theo mét mãn quµ nhá vµ tÆng nã ngay khi ®Õn sau khi cã vµi lêi th¨m hái.

Gi¸ trÞ cña mãn quµ tÆng trong giao tiÕp kinh doanh cßn thÓ hiÖn vÞ trÝ chñ nhµ. Ng­êi Italia rÊt ®Ó ý ®Õn vÞ trÝ x· héi. NÕu b¹n tÆng quµ cho nhiÒu ng­êi ë mét c«ng ty, b¹n cã thÓ dÔ dµng xóc ph¹m ng­êi cÊp cao khi ai ®ã ë vÞ trÝ thÊp h¬n l¹i nhËn ®­îc mãn quµ cã gi¸ trÞ cao h¬n.