1. Doanh nghiÖp võa vµ nhá Italia vµ c¸c khu c«ng nghiÖp

Doanh nghiÖp võa vµ nhá: NÐt ®Æc tr­ng

ë Italia, doanh nghiÖp võa vµ nhá (SMEs) ®· vµ ®ang ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn c«ng nghiÖp, t¹o nªn mét h×nh thøc s¶n xuÊt míi, thiÕt lËp m¹ng l­íi c¸c h·ng næi tiÕng trªn c¶ vïng l·nh thæ Italia. NÐt ®Æc tr­ng cña doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ h×nh thøc tæ chøc ®Æc biÖt: ®ã lµ tæ chøc theo tõng nhãm, tõng khu. C¸c doanh nghiÖp riªng lÎ ë trong cïng mét vïng ®Þa lý ®­îc tËp hîp l¹i víi nhau thµnh 1 khu/ côm c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp nµy, mét mÆt lµ ®èi thñ c¹nh tranh cña nhau trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, mÆt kh¸c l¹i lµ ®ång minh cïng t×m kiÕm nh÷ng ph¸t minh, s¸ng chÕ c«ng nghÖ míi nh»m t¹o ra s¶n phÈm bæ trî. V× vËy, mét ®Æc ®iÓm n÷a cña doanh nghiÖp võa vµ nhá Italia lµ chÊp nhËn rñi ro khi mµ tri thøc vµ nguån lùc cïng ®­îc chia sÎ víi c¸c doanh nghiÖp, hÖ thèng l·nh thæ, c¸c khu c«ng nghiÖp còng nh­ víi nh÷ng m¹ng l­íi kh¸c. So víi nh÷ng m« h×nh ch©u ¢u vµ ngoµi ch©u ¢u kh¸c th× kinh nghiÖm Italia cßn chØ ra mét yÕu tè c¬ b¶n n÷a cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ sù tham gia cña tõng chñ thÓ doanh nghiÖp vµo giao dÞch th­¬ng m¹i kÓ c¶ ph­¬ng diÖn n¨ng lùc c¸ nh©n còng nh­ kh¶ n¨ng chÊp nhËn rñi ro. Hä ®­îc c¸c doanh nghiÖp kh¸c hç trî, t¹o ®iÒu kiÖn kinh doanh víi møc ®é rñi ro thÊp nhÊt.

Thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá Italia lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng nç lùc c¸ nh©n tõng doanh nghiÖp vµ ®­îc dùa trªn c¬ së thùc hiÖn tèt nh÷ng ý t­ëng th­¬ng m¹i vµ dù ¸n ph¸t triÓn vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh t¹i nh÷ng khu c«ng nghiÖp, n¬i mµ chÝnh c¸c doanh nghiÖp ®ang më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña m×nh. Doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn nÒn c«ng nghiÖp n¨ng ®éng cña Italia, bëi lÏ nã t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm h¬n so víi c¸c h·ng lín. T¹i cuéc häp Th­îng ®Ønh cña 7 n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn (G7) diÔn ra t¹i Lille n¨m 1996, c¸c n­íc ®· c«ng nhËn hÖ thèng doanh nghiÖp võa vµ nhá Italia lµ mét c«ng cô lý t­ëng cho viÖc t¹o ra chç lµm míi vµ tiÕn hµnh nhiÒu nghiªn cøu tËp trung t×m hiÓu m« h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá Italia. MÆt kh¸c còng ®óng khi nãi r»ng hÖ thèng kinh tÕ Italia lµ mét hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá: 9 trong sè 10 doanh nghiÖp cã d­íi 200 c«ng nh©n, trong khi 7 trong sè 10 ng­êi lµ lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá.

Doanh nghiÖp võa vµ nhá Italia vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ.

Nh×n vµo c¸n c©n th­¬ng m¹i cña Italia cã thÓ thÊy râ lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ãng vai trß quan träng trong c¸c khu vùc kinh tÕ truyÒn thèng, ®Æc biÖt lµ ngµnh thêi trang, ®å gç, néi thÊt vµ thùc phÈm. ChÝnh hÖ thèng kinh tÕ dùa vµo doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ c¸c khu c«ng nghiÖp ®· mang l¹i cho Italia mét kho¶n thÆng d­ th­¬ng m¹i mµ chØ cã mét nÒn kinh tÕ lín cña ch©u ¢u míi t¹o ra ®­îc. Sîi c«ng nghiÖp Italia do c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong n­íc s¶n xuÊt ra, nh­ng chñ yÕu l¹i ®­îc cung cÊp cho thÞ tr­êng quèc tÕ. Kinh nghiÖm thùc tÕ cho thÊy lµ nhiÒu khu c«ng nghiÖp vµ m¹ng l­íi doanh nghiÖp võa vµ nhá rËp khu«n theo m« h×nh cña Italia còng ®ang ph¸t triÓn m¹nh ë n­íc ngoµi. Trong thËp kû võa qua, doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· trë thµnh nh©n tè c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ Italia trªn tr­êng quèc tÕ: 160.000 doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë n­íc ngoµi, SMEs chiÕm kho¶ng 4/5 kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ ®ãng gãp h¬n 1/2 cæ phÇn trong c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi (®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp võa). B»ng c¸ch ph¸t triÓn n¨ng lùc s¶n xuÊt ë n­íc ngoµi, khuyÕch tr­¬ng hµng hãa, nh·n m¸c, c¶i tiÕn hÖ thèng ph©n phèi vµ tiªu thô s¶n phÈm, v­¬n lªn ®øng ®Çu thÕ giíi ®èi víi mét sè mÆt hµng, c¸c doanh nghiÖp Italia ®ang dÇn dÇn n©ng cao uy tÝn cho th­¬ng hiÖu "s¶n xuÊt t¹i Italia". Tuy nhiªn, c¹nh tranh toµn cÇu vµ mèi liªn hÖ kh«ng thÓ t¸ch rêi gi÷a c¸c thÞ tr­êng lµ nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong viÖc

më réng vµ n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña m×nh. C¸ch tèt nhÊt ®Ó ®èi mÆt víi th¸ch thøc nµy lµ c¶i tiÕn nh÷ng ho¹t ®éng th«ng tin vµ tiÕp thÞ, th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi còng nh­ ®Èy m¹nh c¶i tiÕn c«ng nghÖ, chia sÎ thµnh tùu khoa häc kü thuËt víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c.

Doanh nghiÖp võa vµ nhá Italia vµ vÊn ®Ò toµn cÇu hãa.

M« h×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá cña Italia râ rµng lµ rÊt thµnh c«ng vµ cµng ngµy cµng cã nhiÒu n­íc ®Ò nghÞ ký kÕt HiÖp ®Þnh song ph­¬ng víi Italia trong lÜnh vùc nµy. NhiÒu vïng vµ tæ chøc së t¹i còng nh­ c¸c Trung t©m dÞch vô vµ HiÖp héi doanh nghiÖp th­êng xuyªn ®Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn nh÷ng tháa thuËn hîp t¸c quèc tÕ gi÷a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. GÇn ®©y Bé C«ng nghiÖp Italia võa ký mét lo¹t c¸c HiÖp ®Þnh song ph­¬ng trong lÜnh vùc hîp t¸c SMEs víi c¸c n­íc Nga, Dim-ba-buª, Ba lan vµ ViÖt Nam. Ngoµi ra, Bé C«ng nghiÖp Italia cßn ®ang tiÕn hµnh ®µm ph¸n víi Hungari vµ Hµn quèc. Sù quan t©m cña nh÷ng n­íc nµy mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh kinh nghiÖm ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá cña Italia rÊt ®¸ng ®­îc häc tËp. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá Italia ®· chøng minh ®­îc kh¶ n¨ng nhanh chãng thÝch nghi víi nh÷ng thay ®æi ë bªn ngoµi. Trong bèi c¶nh xuÊt hiÖn nh÷ng th¸ch thøc míi do nÒn kinh tÕ míi t¹o ra, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá Italia cÇn ph¶n øng tÝch cùc h¬n, thÝch øng nhanh h¬n n÷a nh»m ®èi phã víi sù c¹nh tranh ngµy cµng t¨ng trªn thÕ giíi. §iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy lµ tËn dông gi¸ c¶ thÊp cña c¬ së h¹ tÇng th«ng tin viÔn th«ng vµ ®Èy m¹nh ®µo t¹o tay nghÒ vµ c¶i tiÕn c«ng nghÖ.

Khu c«ng nghiÖp lµ g× ?

Khu c«ng nghiÖp cã thÓ ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ hÖ thèng s¶n xuÊt néi ®Þa mang tÝnh ®ång nhÊt víi nÐt ®Æc tr­ng lµ sù tËp trung cao cña c¸c doanh nghiÖp/ ®¬n vÞ s¶n xuÊt, chñ yÕu lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá (tÝnh theo tû lÖ gi÷a sè l­îng doanh nghiÖp vµ d©n sè ®Þa ph­¬ng) vµ sù chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt cao (tÝnh theo tû lÖ gi÷a sè l­îng nh©n c«ng trong mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt cô thÓ vµ tæng sè nh©n c«ng cña khu vùc chÕ t¹o/ s¶n xuÊt ë trong vïng). DiÖn tÝch cña khu c«ng nghiÖp bao gåm 1 hoÆc nhiÒu vïng l·nh thæ tiÕp gi¸p nhau.

Trong nhiÒu thËp kû qua, c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung ph¸t triÓn nh÷ng lÜnh vùc s¶n xuÊt cô thÓ mµ doanh nghiÖp cã thÓ tËn dông mäi lîi thÕ c¹nh tranh cña hä. Nhu cÇu cÊp thiÕt ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng cao nhÊt ®· buéc c¸c doanh nghiÖp chó träng ph¸t triÓn nh÷ng thÞ tr­êng thÝch hîp cô thÓ. Qu¸ tr×nh chuyªn m«n hãa cña c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc kiÓm nghiÖm vµ chøng minh b»ng nh÷ng s¶n phÈm chÊt l­îng cao ®­îc s¶n xuÊt t¹i khu c«ng nghiÖp.

C¬ cÊu tæ chøc cña khu c«ng nghiÖp.

Khu c«ng nghiÖp th«ng th­êng bao gåm nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá víi nÐt ®Æc tr­ng lµ truyÒn thèng s¶n xuÊt thñ c«ng ®· cã tõ l©u ®êi. Chñ hé gia ®×nh th­êng n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý doanh nghiÖp, do vËy mµ x­ëng s¶n xuÊt ®«i khi còng ®­îc x©y dùng gÇn n¬i ë cña gia ®×nh ng­êi chñ.

C¬ cÊu tæ chøc cña khu c«ng nghiÖp chÞu ¶nh h­ëng cña sù tù do hãa c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ còng nh­ sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t trªn thÕ giíi. C¸c h·ng cã tªn tuæi th× mong muèn më réng s¶n xuÊt trong khu c«ng nghiÖp hoÆc thËm chÝ s½n sµng lËp ra c¸c khu c«ng nghiÖp míi ë nh÷ng vïng l©n cËn, n¬i ®· cã s½n mäi c¬ së vËt chÊt cÇn thiÕt kÓ c¶ m¹ng l­íi c¸c c«ng ty con ®· ®­îc chuyªn m«n hãa. Môc tiªu cña c¸c khu c«ng nghiÖp míi lµ giíi thiÖu quy tr×nh s¶n xuÊt tiªn tiÕn vµ nh÷ng s¶n phÈm míi.

Ho¹t ®éng cña khu c«ng nghiÖp.

Sù ph¸t triÓn cña khu c«ng nghiÖp dùa trªn mét c¬ së h¹ tÇng ®ång bé vµ m¹ng l­íi dÞch vô tèt mµ ®iÒu mÊu chèt lµ l·nh ®¹o c¬ quan nhµ n­íc còng nh­ tæ chøc t­ nh©n vµ c¸c chñ doanh nghiÖp- nh÷ng ng­êi võa lµ ®èi thñ võa lµ ®ång minh- lu«n lu«n céng t¸c víi nhau nh»m thèng nhÊt thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Þnh h­íng ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp.

Mèi quan hÖ gi÷a kh¸ch hµng vµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong khu c«ng nghiÖp cã 2 tÝnh chÊt: hîp t¸c trªn ph­¬ng diÖn kü thuËt vµ c¹nh tranh trªn khÝa c¹nh th­¬ng m¹i. VÒ mÆt hîp t¸c kü thuËt th× c¸c c«ng ty con cã thÓ t­ vÊn cho kh¸ch hµng vÒ viÖc n©ng cao tiªu chuÈn chÊt l­îng sao cho phï hîp víi yªu cÇu vµ chØ dÉn cña c«ng ty mÑ.

Ngoµi ra, nhê sù tËp trung ph¸t triÓn theo tõng lÜnh vùc cô thÓ cña c¸c doanh nghiÖp, mèi giao l­u c¸ nh©n chÆt chÏ gi÷a hä vµ nhê mét lùc l­îng c«ng nh©n cã søc s¸ng t¹o vµ chuyªn m«n hãa cao mµ nhiÒu s¸ng kiÕn míi, ph­¬ng ph¸p míi ®­îc ¸p dông réng r·i trong khu c«ng nghiÖp. Thùc tÕ cho thÊy, chÝnh sù c¹nh tranh g¾t gao gi÷a c¸c doanh nghiÖp l¹i cµng thóc ®Èy viÖc n©ng cao tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ giíi thiÖu c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt tiªn tiÕn vµ s¶n phÈm míi nh»m ®¸p øng tèt h¬n mäi yªu cÇu cña thÞ tr­êng.

Tãm l¹i, trong khu c«ng nghiÖp lu«n cã sù chia sÎ kiÕn thøc, th«ng tin vµ bÝ quyÕt c«ng nghÖ, ë mäi cÊp bËc, tõ ng­êi lao ®éng ®Õn chñ doanh nghiÖp. Sù hîp t¸c lu«n ®i cïng víi c¹nh tranh, t¹o nªn mét tr¹ng th¸i m«i tr­êng c©n b»ng, gióp c¸c doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ gi÷ cho khu c«ng nghiÖp ph¸t triÓn n¨ng ®éng vµ ®ång bé.

Ngoµi ra, c¸c "doanh nghiÖp ngo¹i lang" còng nhËn thøc râ c¸c ®iÓm m¹nh vÒ kinh tÕ, x· héi trong khu c«ng nghiÖp, v× vËy hä c¶m thÊy dÔ dµng vµ thuËn tiÖn khi b¾t ®Çu tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt t¹i ®©y, gãp phÇn n©ng cao tû lÖ c¸c doanh nghiÖp míi ®¨ng ký kinh doanh ë trong vïng.

C¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o vµ nghiªn cøu.

Nh»m ®¸p øng nhu cÇu chung vÒ nh©n c«ng ®· qua ®µo t¹o vµ cã tay nghÒ cao còng nh­ yªu cÇu cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp, c¸c trung t©m dÞch vô, hÖ thèng ®µo t¹o vµ tr­êng chuyªn ngµnh vµ c¸c trung t©m nghiªn cøu ®· ®­îc thµnh lËp trong khu c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp së t¹i vµ nh÷ng hiÖp héi c«ng nghiÖp nhiÖt t×nh ñng hé c¸c tæ chøc trªn b»ng c¸ch cung cÊp thiÕt bÞ vµ trong mét sè tr­êng hîp, c¶ c«ng nghÖ v× lîi Ých chung cña khu c«ng nghiÖp.

ChÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc coi träng hµng ®Çu vµ phô thuéc vµo kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp biÕt kÕt hîp gi÷a s¶n xuÊt truyÒn thèng víi c«ng nghÖ míi vµ chuyªn m«n hãa, ®ång thêi l¹i ph¶i phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng.

VÞ trÝ ®Þa lý cña c¸c khu c«ng nghiÖp.

Do tiÕp tôc cã nh÷ng thay ®æi vÒ néi dung nªn b¶n ®å hoµn chØnh vÒ c¸c khu c«ng nghiÖp Italia vÉn ch­a ®­îc c«ng bè. Danh môc míi nhÊt- mÆc dï ch­a thÓ xem lµ ®Çy ®ñ- ®­îc ViÖn thèng kª Italia ®­a ra dùa trªn c¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng lao ®éng së t¹i. Danh môc nµy x¸c ®Þnh con sè c¸c khu c«ng nghiÖp trªn toµn l·nh thæ Italia lµ 199, bao gåm tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp c¬ b¶n còng nh­ nh÷ng s¶n phÈm chñ chèt: dÖt len (khu Biella vµ Prato); may mÆc (khu Bergamo vµ Empoli); kÝnh x©y dùng (khu Cadore); dÖt lôa (khu Como); ®¸ cÈm th¹ch (khu Carraca); dÖt kim (khu Carpi); luyÖn kim (khu Lecco); s¶n xuÊt ®å gç (khu Pesaro); ñng tr­ît tuyÕt vµ giÇy thÓ thao (khu Montebelluna); mÆt hµng da vµ giÇy da (khu Santa Croce); g¹ch men vµ m¸y mãc (khu Sassuolo).

2. C¸c Lo¹i h×nh C«ng ty Kinh doanh ë Italia

C«ng ty hïn vèn v« h¹n (Societa` in nome collettivo)

Lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh nµy lµ c«ng ty hïn vèn trong ®ã c¸c chñ phÇn hïn cã tr¸ch nhiÖm v« h¹n ®èi víi toµn bé c¸c hµnh ®éng vµ giao dÞch mµ c«ng ty tham gia vµo. TÊt c¶ hoÆc bÊt kú chñ phÇn hïn nµo ®Òu cã thÓ ®­îc cö lµm gi¸m ®èc c«ng ty. LuËt Italia nãi chung nghiªm cÊm chuyÓn nh­îng lîi Ých cña c¸c chñ phÇn hïn trong c«ng ty.

C«ng ty hïn vèn h÷u h¹n (Societa` in accomandita semplice)

Tæ chøc nµy lµ sù kÕt hîp gi÷a tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ v« h¹n. Cã hai lo¹i chñ phÇn hïn trong c«ng ty: "chñ phÇn hïn chung" cã tr¸ch nhiÖm v« h¹n, vµ "chñ phÇn hïn ®Æc biÖt" chØ chÞu tr¸ch nhiÖm trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh trong c«ng ty. ChØ cã chñ phÇn hïn chung míi ®­îc cö lµm gi¸m ®èc c«ng ty.

C«ng ty hïn vèn h÷u h¹n theo cæ phÇn (Societa` in accomandita per azioni)

C¬ cÊu vµ ®Æc ®iÓm cña tæ chøc kinh doanh nµy t­¬ng tù nh­ c«ng ty hïn vèn h÷u h¹n, ngo¹i trõ: c¸c chñ phÇn hïn sÏ gãp vèn d­íi h×nh thøc cæ phÇn; vµ nh×n chung, sÏ ¸p dông luËt ®èi víi c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n.

C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n (Societa` a responsabilita` limitata)

Lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh nµy (th­êng viÕt t¾t lµ "S.r.l.") t­¬ng ®­¬ng víi c«ng ty h÷u h¹n t­ nh©n, trong ®ã phÇn vèn gãp cña c¸c thµnh viªn ®­îc thÓ hiÖn b»ng c«-ta thay v× cæ phÇn. Cæ phÇn ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua cæ phiÕu nh­ng c«-ta chØ ®­îc ®¨ng ký trong sæ ®¨ng ký c«-ta gãp vèn do c«ng ty n¾m gi÷. §iÒu lÖ cña c«ng ty cã thÓ h¹n chÕ viÖc chuyÓn nh­îng c¸c c«-ta. Yªu cÇu vèn tèi thiÓu lµ 20.000.000 lia.

C«ng ty cæ phÇn (Societa` per azioni)

Lo¹i h×nh c«ng ty nµy t­¬ng ®­¬ng víi c«ng ty h÷u h¹n c«ng céng (th­êng viÕt t¾t lµ "S.p.A."). Yªu cÇu vèn tèi thiÓu lµ 200.000.000 lia. Lîi Ých cña c¸c cæ ®«ng trong vèn gãp cña mét c«ng ty S.p.A. ®­îc thÓ hiÖn b»ng cæ phÇn (cæ phiÕu). Mét c«ng ty S.p.A. cã thÓ ph¸t hµnh c¸c lo¹i cæ phiÕu kh¸c nhau víi c¸c quyÒn ®i kÌm kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c lo¹i cæ phiÕu ph¸t hµnh cho cæ ®«ng ®Òu cã quyÒn bá phiÕu t¹i c¸c cuéc häp cña c«ng ty. Giíi h¹n ®­îc ¸p dông theo luËt Italia ®èi víi viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu cã quyÒn bá phiÕu h÷u h¹n. TÊt c¶ c¸c cæ phiÕu ph¶i ®­îc ph¸t hµnh víi trÞ gi¸ tèi thiÓu b»ng mÖnh gi¸ vµ ph¶i d­íi d¹ng h÷u danh. Tuy nhiªn, cæ phiÕu tÝch lòy (xem phÇn d­íi), nÕu ®· ®­îc ®ãng gãp ®Çy ®ñ, cã thÓ ®­îc ph¸t hµnh v« danh.

ChØ cã c«ng ty S.p.A. vµ c«ng ty S.r.l. t¹o ra tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh viªn c«ng ty, víi mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. §©y lµ nh÷ng tæ chøc kinh doanh phæ biÕn nhÊt ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ sö dông trong kinh doanh ë Italia. C«ng ty mÑ kh«ng ph¶i cña Italia cã thÓ thµnh lËp c«ng ty con cña m×nh d­íi d¹ng S.p.A.hoÆc S.r.l. D­íi ®©y lµ nh÷ng th«ng tin chi tiÕt h¬n vÒ viÖc thµnh lËp, qu¶n lý, mua vµ s¸p nhËp c¸c c«ng ty S.p.A. vµ S.r.l.

3. Qu¶n lý C«ng ty

a. C«ng ty S.p.A. cã thÓ do héi ®ång qu¶n trÞ (H§QT) hoÆc mét c¸ nh©n duy nhÊt qu¶n lý. NÕu c«ng ty do H§QT qu¶n lý, nh­ng ®iÒu lÖ c«ng ty chØ quy ®Þnh sè thµnh viªn H§QT tèi thiÓu vµ tèi ®a, th× sè thµnh viªn cô thÓ cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh t¹i ®¹i héi cæ ®«ng. Thµnh viªn H§QT kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ c«ng d©n Italia hoÆc c­ tró t¹i Italia.

b. §iÒu lÖ c«ng ty ®Ò ra quyÒn hµnh cña H§QT. H§QT cã thÓ ñy th¸c trong giíi h¹n ph¸p lý vµ ®iÒu lÖ c«ng ty, mét phÇn quyÒn hµnh cho ban ®iÒu hµnh gåm c¸c thµnh viªn cña H§QT, hoÆc cho mét hay vµi gi¸m ®èc ®iÒu hµnh. ViÖc qu¶n lý c«ng ty hµng ngµy cã thÓ ®­îc H§QT giao phã cho Tæng gi¸m ®èc, gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, vµ mét vµi nh©n viªn ®iÒu hµnh kh¸c.

c. Thµnh viªn H§QT cã quyÒn ®¹i diÖn cho c«ng ty vµ tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng mµ c«ng ty giao phã cho. QuyÒn ®¹i diÖn c«ng ty giao cho thµnh viªn H§QT cã thÓ bÞ giíi h¹n bëi ®iÒu lÖ c«ng ty hoÆc bëi nghÞ quyÕt cña ®¹i héi cæ ®«ng. Tuy nhiªn, nh÷ng giíi h¹n nµy kh«ng thÓ dïng ®Ó chèng l¹i bªn thø ba cã thiÖn ý, trõ tr­êng hîp cã b»ng chøng vÒ viÖc bªn thø ba vi ph¹m quyÒn hµnh cña mét thµnh viªn H§QT.

d. C¸c cuéc häp cña H§QT th­êng do chñ tÞch H§QT tæ chøc. NÕu ®iÒu lÖ kh«ng quy ®Þnh sè ®¹i biÓu cã mÆt cÇn thiÕt, cuéc häp lµ hîp lÖ víi sù tham gia cña phÇn lín c¸c thµnh viªn. LuËt quy ®Þnh r»ng nghÞ quyÕt ®­îc tuyÖt ®¹i sè th«ng qua, nh­ng ®iÒu lÖ c«ng ty cã thÓ ®Ò ra sè cô thÓ. LuËt ph¸p Italia kh«ng cho phÐp bá phiÕu b»ng ñy quyÒn, l¸ phiÕu v¾ng mÆt vµ thµnh viªn thay thÕ.

e. Thµnh viªn H§QT cã nghÜa vô ñy th¸c chung ®èi víi c«ng ty. Hä kh«ng thÓ lµm chñ phÇn hïn cã tr¸ch nhiÖm v« h¹n trong c¸c ®èi thñ c¹nh tranh v× lîi Ých cña riªng m×nh, hoÆc v× lîi Ých cña bªn thø ba ®ang c¹nh tranh víi ho¹t ®éng cña c«ng ty, mµ kh«ng ®­îc phÐp cña ®¹i héi cæ ®«ng. Trong tr­êng hîp vi ph¹m nghÜa vô nµy, thµnh viªn H§QT cã thÓ ph¶i th«i chøc vµ chÞu mäi tæn thÊt g©y ra cho c«ng ty.

f. Mét thµnh viªn H§QT cã quyÒn lîi xung ®ét víi c«ng ty trong mét giao dÞch nµo ®ã ph¶i th«ng b¸o cho c¸c thµnh viªn kh¸c vµ ban kiÓm so¸t biÕt, vµ kh«ng tham gia vµo quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn giao dÞch ®ã.

g. Thµnh viªn H§QT cã thÓ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng ty, chñ nî cña c«ng ty, cæ ®«ng vµ bªn thø ba trong tr­êng hîp vi ph¹m quyÒn hµnh cña m×nh. Tuy nhiªn, tr¸ch nhiÖm sÏ kh«ng rµng buéc ®èi víi thµnh viªn ®· chÝnh thøc tuyªn bè kh«ng nhÊt trÝ víi quyÕt ®Þnh cña H§QT trong biªn b¶n cña cuéc häp H§QT, ®ång thêi cã v¨n b¶n vÒ viÖc bÊt ®ång ý kiÕn cña m×nh cho tr­ëng ban kiÓm so¸t.

h. Trong tr­êng hîp gi¶i thÓ c«ng ty, c¸c bªn tham gia gi¶i thÓ cã thÓ kiÖn c¸c thµnh viªn H§QT vÒ viÖc vi ph¹m quyÒn hµnh cña hä.

4. V¨n phßng ®¹i diÖn vµ Chi nh¸nh

Cã hai lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh mµ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi th­êng dïng khi tiÕn hµnh kinh doanh ë Italia. §ã lµ v¨n phßng ®¹i diÖn (Ufficio di Rappresentanza) vµ chi nh¸nh (Sede Secondaria). C¶ v¨n phßng ®¹i diÖn vµ chi nh¸nh ®Òu kh«ng ph¶i lµ ph¸p nh©n ®éc lËp.

C¬ cÊu tæ chøc kinh doanh ®¬n gi¶n nhÊt mµ c«ng ty n­íc ngoµi th­êng dïng lµ "v¨n phßng ®¹i diÖn". C¸c c«ng ty n­íc ngoµi th­êng dïng h×nh thøc nµy ®Ó nghiªn cøu thÞ tr­êng tr­íc khi quyÕt ®Þnh thµnh lËp chi nh¸nh hoÆc c«ng ty con. V¨n phßng ®¹i diÖn kh«ng cho phÐp nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thùc hiÖn c¸c giao dÞch kinh doanh hoÆc tµi chÝnh d­íi bÊt kú h×nh thøc nµo, còng nh­ kh«ng thÓ ®ãng vai trß lµ ®¹i lý hay nhµ ph©n phèi cho mét c«ng ty n­íc ngoµi. NÕu kh«ng tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh nµy, thu nhËp cã ®­îc tõ ho¹t ®éng hay dÞch vô cña v¨n phßng ®¹i diÖn sÏ hoµn toµn ph¶i

chÞu thuÕ ë Italia.

Tãm l¹i, v¨n phßng ®¹i diÖn chñ yÕu cã chøc n¨ng nh­ c«ng cô marketing mµ kh«ng chÞu thuÕ chõng nµo ho¹t ®éng cña nã vÉn trong giíi h¹n nghiªm ngÆt nªu ë trªn. Kh«ng cã nh÷ng thñ tôc ®¨ng ký ph¸p lý, kh«ng cÇn nép b¸o c¸o tµi chÝnh vµ kh«ng ph¶i tr¶ thuÕ thu nhËp c«ng ty.

§Ó më mét v¨n phßng ®¹i diÖn, nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i ®¨ng ký víi Phßng Th­¬ng m¹i ®Þa ph­¬ng. Nh÷ng giÊy tê cÇn thiÕt nh­ sau:

a. B¶n sao cã c«ng chøng nghÞ quyÕt cña ban gi¸m ®èc c«ng ty n­íc ngoµi (b¶n dÞch chÝnh thøc sang tiÕng Italia) ®ång ý më v¨n phßng ®¹i diÖn ë Italia vµ néi dung gåm cã:

* Tªn v¨n phßng ®¹i diÖn;

* §Þa chØ ®Çy ®ñ;

* Tªn cña c¸ nh©n chÞu tr¸ch nhiÖm hîp ph¸p cho v¨n phßng (Preposto); vµ

* Nh÷ng quyÒn hµnh giao cho c¸ nh©n chÞu tr¸ch nhiÖm hîp ph¸p cho v¨n phßng.

b. GiÊy chøng nhËn (kÌm b¶n dÞch chÝnh thøc sang tiÕng Italia) c«ng ty mÑ n­íc ngoµi ®· ®¨ng ký víi C¬ quan qu¶n lý c¸c c«ng ty hoÆc Phßng th­¬ng m¹i n­íc ngoµi.

ViÖc qu¶n lý ho¹t ®éng hµng ngµy cña v¨n phßng ®ßi hái ph¶i më tµi kho¶n d­íi tªn v¨n phßng ®¹i diÖn víi ch÷ ký cña c¸ nh©n ®¹i diÖn ®­îc chØ ®Þnh.

V¨n phßng ®¹i diÖn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng yªu cÇu vÒ thuÕ sau ®©y:

* V¨n phßng ®¹i diÖn ph¶i xin c¬ quan thuÕ Italia m· sè thuÕ riªng cña m×nh (codice fiscale), sè m· nµy ph¶i xuÊt hiÖn trªn tÊt c¶ c¸c giÊy tê liªn quan ®Õn v¨n phßng (kh«ng cÇn cã m· thuÕ VAT). V¨n b¶n xin m· sè thuÕ cña c«ng ty mÑ n­íc ngoµi ph¶i ®­îc l­u t¹i c¬ quan thuÕ.

* V¨n phßng ®¹i diÖn cßn ph¶i xin m· sè thuÕ cña ng­êi nép thuÕ

(codice contribuente) mµ v¨n phßng ®¹i diÖn ph¶i nép.

* C¸ nh©n chÞu tr¸ch nhiÖm hîp ph¸p cho v¨n phßng ph¶i xin m· sè thuÕ riªng cho c¸ nh©n m×nh.

V¨n b¶n th«ng b¸o viÖc thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn ph¶i göi cho c¸c c¬ quan qu¶n lý viÖc lµm d­íi ®©y:

* Tæ chøc B¶o hiÓm X· héi Quèc gia (INPS);

* Tæ chøc B¶o hiÓm Tai n¹n Lao ®éng Quèc gia (INAIL);

* V¨n phßng viÖc lµm.

V¨n phßng ®¹i diÖn ph¶i nép thuÕ b¶o hiÓm x· héi cho nh©n viªn; thuÕ ®­îc tÝnh trªn c¸c tû lÖ kh¸c nhau dùa vµo møc l­¬ng ®­îc tr¶. §Ó cã thÓ tÝnh ®­îc chÝnh x¸c sè thuÕ b¶o hiÓm x· héi ph¶i nép, nªn sö dông c¸c dÞch vô t­ vÊn chuyªn nghiÖp.

5. ThuÕ

a. ThuÕ thu nhËp c«ng ty (IRPEG)

VÒ chÕ ®é thuÕ c«ng ty th× thuÕ thu nhËp c«ng ty (viÕt t¾t lµ IRPEG) ®­îc ®¸nh vµo thu nhËp tÞnh cña c«ng ty, tøc lµ dùa trªn b¶n h¹ch to¸n lç - l·i trõ mét vµi chi tiÕt ®iÒu chØnh nhá, kh«ng ®¸ng kÓ. Cã 2 møc thuÕ thu nhËp c«ng ty: 19% vµ 37%. Møc thuÕ thÊp h¬n ®­îc ¸p dông theo Quy ®Þnh sè 466 n¨m 1997. Quy ®Þnh nµy, ngoµi viÖc ®­a ra chÕ ®é thuÕ thu nhËp kÐp, cßn nh»m môc ®Ých khuyÕn khÝch sù huy ®éng vèn cña c¸c c«ng ty Italia. Møc thuÕ gi¶m (19%) ®¸nh vµo kho¶n thu nhËp tÞnh t­¬ng ®­¬ng víi møc l·i th«ng th­êng cña vèn ®Çu t­ so víi vèn hiÖn cã vµ ®­îc tÝnh vµo cuèi n¨m tµi khãa.

Hµng n¨m Bé Tµi chÝnh Italia ra NghÞ ®Þnh x¸c ®Þnh "møc l·i th«ng th­êng" dùa trªn kho¶n l·i cña tr¸i phiÕu chÝnh phñ vµ tr¸i phiÕu t­ nh©n.

§Ó tÝnh thuÕ thu nhËp kÐp, chØ cã sù gãp vèn b»ng tiÒn mÆt vµ phÇn lîi nhuËn tÞnh ®­îc ®­a vµo quü dù tr÷ míi ®­îc xem lµ sù t¨ng vèn cña c«ng ty.

Tû lÖ thuÕ hçn hîp gi÷a møc thuÕ gi¶m (19%) vµ møc thuÕ th«ng th­êng (37%) còng kh«ng ®­îc thÊp h¬n 27%. NÕu v× mét lý do nµo ®ã mµ c«ng ty Italia kh«ng ®­îc ¸p dông møc thuÕ thÊp (19%) trong n¨m nay th×, nÕu hä ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ, sÏ ®­îc h­ëng møc thuÕ ®ã trong vßng 5 n¨m tµi khãa sau.

C¸c c«ng ty Italia kh«ng ®­îc lµm ¨n thua lç qu¸ 5 n¨m.

b. ThuÕ ®Þa ph­¬ng ®¸nh vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt (IRAP).

B¾t ®Çu tõ 1/1/1998, thuÕ thu nhËp ®Þa ph­¬ng (ILOR) ®· bÞ b·i bá vµ thay vµo ®ã lµ mét h×nh thøc thuÕ míi: ThuÕ ®Þa ph­¬ng ®¸nh vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt (IRAP). NÕu ILOR (16.2%) ®­îc tÝnh dùa trªn b¶n ho¹ch to¸n lç - l·i, trõ mét vµi chi tiÕt ®iÒu chØnh nhá kh«ng ®¸ng kÓ, th× IRAP (møc th«ng th­êng lµ 4.25%) ®­îc tÝnh trªn c¬ së "gi¸ trÞ s¶n phÈm" (dùa vµo b¶n c©n ®èi tµi chÝnh cña c«ng ty), céng víi chi phÝ nh©n c«ng, céng víi phÝ tr¶ nî cho bªn thø 3. Theo luËt ®Þnh Italia, bÊt kú mét bªn nµo kh¸c kh«ng ph¶i lµ c«ng ty ®Òu ®­îc coi lµ bªn thø 3.

c. ThuÕ Cæ tøc.

§èi víi thuÕ cæ tøc th× Quy ®Þnh chung cña bé LuËt Italia quy ®Þnh: l·i cæ tøc tr¶ cho c¸c cæ ®«ng kh«ng ®Þnh c­ (kh«ng c­ tró ë Italia) ph¶i bÞ ®¸nh thuÕ khÊu trõ t¹i nguån (thuÕ chuyÓn lîi nhuËn) víi møc 27%.

d. HiÖp ­íc quèc tÕ.

C¸c møc thuÕ gi¶m cã thÓ ®­îc ¸p dông c¨n cø theo nh÷ng HiÖp ­íc quèc tÕ mµ Italia ®· ký.

HiÖp ­íc tr¸nh ®¸nh thuÕ 2 lÇn ®­îc hai n­íc Italia vµ ViÖt Nam ký ngµy 26/11/1996 vµ cã hiÖu lùc tõ n¨m 1999.

Theo HiÖp ­íc nµy th× kh«ng ®¸nh thuÕ 2 lÇn ®èi víi kho¶n lîi nhuËn thu ®­îc tõ nh÷ng ho¹t ®éng ë n­íc ngoµi (ë Italia hoÆc ë ViÖt Nam) th«ng qua mét "®¬n vÞ th­êng trùc" ë n­íc ®ã. Trong mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt kh«ng ®­îc xem lµ "®¬n vÞ th­êng trùc" th× HiÖp ­íc ®¶m b¶o mét møc tÝn dông cho c¸c kho¶n thuÕ mµ c«ng ty Italia tr¶ cho nguån thu nhËp cã nguån gèc ViÖt Nam nÕu nh­ møc thuÕ ë Italia thÊp h¬n møc thuÕ ë ViÖt Nam cïng ®¸nh vµo nguån thu nhËp ®ã, vµ ng­îc l¹i. Møc thuÕ ­u ®·i còng ®­îc ¸p dông cho cæ tøc vµ b¶n quyÒn ph¸t minh, s¸ng chÕ cã ®­îc tõ viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ gi÷a hai n­íc.

Nh÷ng c¸ nh©n n­íc ngoµi cã nguån thu nhËp tõ viÖc lµm ë mét n­íc kh«ng tham gia vµo HiÖp ­íc vµ v× vËy lµ ®èi t­îng ph¶i tr¶ thuÕ c­ tró ë n­íc ®ã, cã thÓ ®­îc miÔn trõ thuÕ thu nhËp n­íc ngoµi nÕu nh­ thêi gian lµm viÖc cña hä kh«ng qu¸ 183 ngµy lµm viÖc trong n¨m vµ nÕu hä ®¸p øng ®­îc c¸c tiªu chuÈn bæ sung ®­îc ghi trong HiÖp ­íc.